Στήνοντας Εξ Αποστάσεως μαθήματα "στο μέτωπο"...

Στήνοντας Εξ Αποστάσεως μαθήματα "στο μέτωπο"...

  Μαρτίου 16, 2020    Philippos Koutsakas

---

"...σιγά μη παρακολουθούν το μάθημα οι μαθητές, θα είναι συνδεμένοι στην ηλεκτρονική τάξη αλλά σε άλλο παράθυρο θα ανεβάζουν υλικό στο Instagram"

"...δηλαδή θα πρέπει να κάνω πι-ντι-εφ όλες τις σημειώσεις μου; πως γίνεται;"

"... όχι, όχι, το μάθημα εξ' αποστάσεως δεν είναι τσάτινγκ, ο πίνακας που έχεις βάλει πίσω από την πλάτη για να γράφεις με τον μαρκαδόρο θα πρέπει φαίνεται και όχι η φάτσα σου..."

"...ρε Φιλ δε θα κολλήσει αυτό το πράμα αν συνδεθούν όλοι οι μαθητές ταυτόχρονα;"

"... και άμα κολλήσει την ώρα που κάνω μάθημα;"

"...και οι μαθητές που δεν έχουν υπολογιστές τι θα κάνουν;"

"...είναι δυνατόν οι μαθητές να μην ξέρουν να επισυνάπτουν αρχείο στο μέιλ τους;"

Στις δεκάδες συζητήσεις (ατάκες παρατίθενται παραπάνω) που έχω συμμετάσχει από την προηγούμενη Τετάρτη, μετά την ανακοίνωση της αναστολής λειτουργίας των σχολείων, οι συνάδελφοι (κυρίως οι μη-πληροφορικοί) έχουν αναδείξει όλες τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (ΕξΑΕ) σε αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες:

• θέληση μαθητών
• υποστήριξη εκπαιδευτών
• απουσία ψηφιοποιημενου εκπαιδευτικού υλικού
• έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής και υποστήριξης
• χαμηλό επίπεδο ψηφιακού γραμματισμού μαθητών και εκπαιδευτών

Είναι συνάδελφοι που από την πρώτη στιγμή της "καραντίνας" αποφάσισαν να στήσουν μαθήματα εξ΄ αποστάσεως με ότι διαθέτουν: το λάπτον του συζύγου, το τάμπλετ του μικρού, το Google Hangouts του Gmail τους, το πινακάκι ζωγραφικής της μικρής, το φωτιστικό του γραφείου, τα ακουστικά του κινητού τους...

...είναι σαν να στήνουμε e-learning στο "μέτωπο", σαν τα χειρουργεία που γίνονται λίγα μέτρα από την πρώτη γραμμή, όπως-όπως και με ότι έχεις...

καταλήξαμε με έναν συνάδελφο χθες το βράδυ, σε μια στιγμή αναλαμπής :-)

Τι είναι όμως η Εξ' Αποστάσεως Εκπαίδευση που όψιμα ανακαλύψαμε στη χώρα μας λόγω κορονοϊού :

• είναι η εκπαιδευτική μέθοδος κατά την οποία ο μαθητής διδάσκεται και μαθαίνει χωρίς τη φυσική παρουσία του εκπαιδευτή, 
• μπορεί όμως να υπάρχει καθοδήγηση και εμψύχωση από μέρους του εκπαιδευτή προς το μαθητή, μέσω κάποιας μορφής επικοινωνίας μαζί του
• βασικό χαρακτηριστικό της ΕξΑΕ είναι η απόσταση (χωρική ή/και χρονική) που χωρίζει τον διδάσκοντα από τον διδασκόμενο την οποία καλούνται να "καλύψουν" οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
• η ΕξΑΕ προσφέρεται σε δύο διαφορετικές μορφές
• "σύγχρονα", κατά την οποία ο εκπαιδευτής παραδίδει το μάθημα σε ζωντανή σύνδεση και ο εκπαιδευόμενος, αν και βρίσκεται σε διαφορετικό τόπο, παρακολουθεί το μάθημα στον ίδιο χρόνο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα σύγχρονης ΕξΑΕ είναι η τηλεδιάσκεψη
• "ασύγχρονα", κατά την οποία ο εκπαιδευόμενος μαθαίνει όχι μόνο σε διαφορετικό χώρο από τον εκπαιδευτή, αλλά και σε διαφορετικό χρόνο από τη διαδικασία της παράδοσης ή δημιουργίας του μαθήματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι βιντεοσκοπημένες διαλέξεις.
• πολύ συχνά σύγχρονη και ασύχρονη ΕξΑΕ συνδυάζονται σε ένα μικτό σύστημα εκπαίδευσης, ώστε να παρέχουν πιο ολοκληρωμένη εκπαιδευτική εμπειρία

Αξίζει να αναφερθεί ότι σε πολλές χώρες του εξωτερικού η Εξ' Αποστάσεως Εκπαίδευση είναι ενταγμένη στο επίσημο πλαίσιο των εκπαιδευτικών συστημάτων σε τέτοιο βαθμό που κάποιος μαθητής μπορεί να καλύψει μεγάλο μέρος της υποχρεωτικής του εκπαίδευση Εξ΄ Αποστάσεως.

Στη χώρα μας, στις 13/03/2020, με σκοπό την αναπλήρωση των χαμένων διδακτικών ωρών το Υπουργείο Παιδείας δήλωσε «Είμαστε έτοιμοι: ξεκινά η Εξ’ Αποστάσεως Εκπαίδευση» (εδώ) η οποία και θα συμπεριλαμβάνει:

• ψηφιακή πλατφόρμα διδασκαλίας σε πραγματικό χρόνο (σύγχρονη) και
• εργαλεία (ασύχρονα) παροχής εκπαιδευτικού περιεχομένου (Διαδραστικά σχολικά βιβλία, Φωτόδεντρο, Αίσωπος)

Βέβαια

• η ψηφιακή πλατφόρμα δεν είναι ακόμη διαθέσιμη και θα διατεθεί στα σχολείο το επόμενο διάστημα μέσα από τις υποδομές του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου, το οποίο λειτουργεί στο όριο των αντοχών του, με "πετσοκομμένη" υποστήριξη (υπο-χρηματοδότηση ή/και κατάργηση δομών υποστήριξης και ΚΕΠΛΗΝΕΤ)
• τα διαδραστικά σχολικά βιβλία είναι κατά κύριο λόγο βιβλία σε pdf, ενώ το ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό (Φωτόδεντρο) και τα ψηφιακά διδακτικά σενάρια (Αίσωπος) περιέχουν μικρό σχετικά αριθμό (σε σχέση με το σύνολο της διδακτέας ύλης), δύσκολα αναζητήσιμων, αποσπασματικών προτάσεων διδασκαλίας, οι οποίες δεν χαίρουν ιδιαίτερης δημοφιλίας

Παρόλα αυτά, ας υποθέσουμε για την ανάγκη της «συζήτησης», ότι τα προαναφερθέντα εργαλεία, η αναγκαία τεχνολογική υποδομή και οι δομές τεχνικής υποστήριξης είναι (με ένα μαγικό τρόπο) άμεσα διαθέσιμα και επαρκούν για την υποστήριξη 1.000.000 μαθητών (με έναν μαγικό τρόπο είπαμε ;-)) 

Αμέσως προκύπτει η επόμενη ερώτηση:

κατά πόσο το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει προετοιμάσει τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς αλλά κυρίως τους μαθητές για να συμμετάσχουν σε αυτή την εξ’ αποστάσεων εκπαιδευτική διαδικασία;

Αν μελετήσει κανείς τα προγράμματα σπουδών πληροφορικής, τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η απάντηση είναι εύκολη:

ελάχιστα έως καθόλου

Και πως θα μπορούσε άλλωστε

όταν το μάθημα της πληροφορικής διδάσκεται μία ώρα την εβδομάδα στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο 

το οποίο μεταφράζεται σε περίπου 30 διδακτικές ώρες τη χρονιά;

ΟΚ λοιπόν, υποδομές δεν έχουμε, τεχνική υποστήριξη δεν έχουμε, εκπαιδευτικό υλικό δεν έχουμε, μαθητές-εκπαιδευτικούς και γονείς καταρτησμένους για ΕξΑΕ δεν έχουμε...

Ωραία και τι μπορούμε να κάνουμε με τα παραπάνω δεδομένα;

Βραχυπρόθεσμα, "ότι καλύτερο μπορούμε στην παρούσα συγκυρία ώστε να υποστηρίξουμε μαθητές και συναδέλφους εκπαιδευτικούς". Ειδικότερα:

• συμμετοχή σε ομάδες εργασίας (θα πρέπει να υπάρξει πρόσκληση και συντονισμός κεντρικά από το υπουργείο ή/και το ΙΕΠ) εκπαιδευτικών που έχουν εμπειρία ή/και διάθεση για την σχεδίαση, υλοποίηση και υποστήριξη του εγχειρήματος της Εξ Αποστάσεων Εκπαίδευσης 
• επικαιροποίηση/βελτίωση του υφιστάμενου υλικού που βρίσκεται στα αποθετήρια (Διαδραστικά σχολικά βιβλία, Φωτόδεντρο, Αίσωπος) και συσχέτισης τους με τα αντίστοιχα αντικείμενα στα σχετικά προγράμματα σπουδών
• συλλογή διδακτικού υλικού (ασκήσεις, εκπαιδευτικές δραστηριότητες, κλπ) από εκπαιδευτικούς, τυποποίηση, ψηφιοποίηση, ανάρτηση τους στα εκπαιδευτικά αποθετήρια και συσχέτισης τους με τα αντίστοιχα αντικείμενα στα σχετικά προγράμματα σπουδών
• αξιοποίηση του ήδη αναρτημένου υφιστάμενου εκπαιδευτικού ψηφιακού υλικού (πχ βίντεο youtube, εκπαιδευτικές ιστοσελίδες, blogs ή/και ιστοσελίδες εκπαιδευτικών, κλπ)

Η ιδιόρρυθμη κατάσταση που βιώνουμε (λόγω "καραντίνας") ανέδειξε την αξία και τη χρησιμότητα της ΕξΑΕ. Μακροπρόθεσμα λοιπόν, και σε πολύ καλύτερες συνθήκες θα πρέπει να

• αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας των μαθητών Πληροφορικής και να επικαιροποιηθούν τα προγράμματα σπουδών
• επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί στις ψηφιακές δεξιότητες
• υποστηριχθούν πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών για την σχεδίαση και υλοποίηση πιλοτικών εφαρμογών ΕξΑΕ
• αναβαθμιστούν οι υποδομές του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου
• ενισχυθούν οι υποστηρικτικές δομές (του ΠΣΔ και των σχολικών εργαστηρίων πληροφορικής)

Κλείνω με την φοβερή ατάκα συναδέλφου...

τι είναι ρε αυτά τα μούντλς; εγώ μόνο από κινέζικα νούντλς ξέρω...

Καλή νύχτα και καλή τύχη :-)