Με αφορμή τον ντόρο που έχει ξεσπάσει τις τελευταίες μέρες για τον ιό απαίτησης λύτρων (ransomware) με το πολύ εύστοχο όνομα "θέλω να κλάψω" (
), ξανα-θυμήθηκα την περιπέτεια που είχα με έναν παρόμοιο ιό μερικούς μήνες πριν.
. Με απλά λόγια, το φυσικό ανάλογο του ιού αυτού είναι σαν κάποιος να έχει κλέψει το κλειδί του σπιτιού σας και να σας ζητάει λύτρα (σε μη σημειωμένα και μη συνεχόμενα χαρτονομίσματα) για να σας το επιστρέψει ;-)
Καθίστε αναπαυτικά και χαμογελάστε χαιρέκακα με τα παθήματα μου γιατί, ναι, τελικά συμβαίνουν και στις καλύτερες οικογένειες :-(
Όλα ξεκίνησαν στις 10 Αυγούστου (του 2016), στο πατρικό μου σπίτι, στην Άρνισσα όταν αποφάσισα να χρησιμοποιήσω τον υπολογιστή του μικρότερου μου αδερφού για να γράψω μια ριμάδα δημοσίευση (που σημειωτέον ακόμη με παιδεύει). Καλός υπολογιστής μεν, με εγκατεστημένα Windows XP προ δεκαετίας δε. Συνεπώς καταλαβαίνετε, 10 λεπτά να εκκινήσει, άλλα 10 να ανοίξει το γουόρντ, ο ιντερνετ εξπλόρερ (βέρσιον έξι) έβγαζε 404 error κόντρα στο 404 error και το Kaspersky να μη σταματάει να σκανάρει το δίσκο που είχε ελεύθερα μόλις 1,2 GB.
Δε γινόταν να δουλέψω έτσι. Η μόνο λύση για να ξαλαφρώσει το σύστημα ήταν να απενεργοποιήσω το Kaspersky. Ναι σωστά διαβάσατε, έγραψα "να απενεργοποιήσω το Kaspersky", σε τέτοιο βαθμό απόγνωσης είχα φτάσει. Εξάλλου σκέφτηκα τι χειρότερο μπορεί να πάθει το λειτουργικό, τα αρχεία μου δεν κινδυνεύουν μιας και είναι .docx και .pdf, οπότε όλα καλά. Δεξί κλικ απενεργοποίηση. Ας εγκαταστήσω τώρα και την εφαρμογή του Google Drive για να συγχρονίσει τοπικά τα αρχεία που έχω για την εργασία μου ώστε να μη χρειάζεται να μπαίνω όλη την ώρα από τον Chrome και ξεκινάω το γράψιμο.
Πάω στην κουζίνα, χτυπάω ένα φραπέ και γυρνάω. Κάθομαι, δημιουργώ ένα κενό doc (MS Οffice 2003 γαρ) και αρχίζω να ψάχνω στα .pdf μου για να βρω 2-3 καλά papers να ξεπατικοτάρω υλικό για το introduction.
[Τώρα είναι η στιγμή που ο σκηνοθέτης βάζει τη μουσική ντα-ντα-ντα-ντα που σου δίνει την αίσθηση ότι θα συμβεί κάτι κακό]
"Ρε, που είναι το paper του Siemens; Και τι είναι αυτά τα αρχεία με την κατάληξη zepto και το ακαταλαβίστικο όνομα και γιατί δεν ανοίγουν; Ααααα κανάς χαβαλεδιάρης ιός θα ναι" σκέφτηκα χαλαρά και ως πληροφορικός (που μπορώ να αντιμετωπίσω τα πάντα ντεεεε) δε μάσησα.
Αργά και χαλαρά έκανα μια αναζήτηση στο ιστό και εκεί άρχισα να ζορίζομαι λιγάκι. Πρόκειται για ιό που κρυπτογραφεί τα αρχεία σου και για να σου δώσουν το υποτιθέμενο κλειδί αποκρυπτογράφισης σου ζητούν λεφτά και τσουπ το μηνυματάκι στην οθόνη. Μπαίνω στους φακέλους και βλέπω ότι έχει συμβεί μακελειό. Σχεδόν το σύνολο των pdf έχουν κρυπτογραφηθεί, το ίδιο και πολλά docx και ο ιός ακόμη δούλευε. Λουσμένος στον ιδρώτα ενεργοποιώ ξανά το Kaspersky κάνω ένα σκανάρισμα και πριν ζητήσω επανεκκίνηση πιάνω με την άκρη του ματιού μου ότι η εφαρμογή Google Drive έκανε συγχρονισμό. Συγχρόνιζε, δηλαδή ανέβαζε και αντικαθιστούσε τα τα τα τα τα αρχεία που είχα στο σύννεφο στο λογαριασμό μου στο Google Drive με τα κρυπτογραφημένα αρχεία του υπολογιστή.
- ΑΑΑαΑΑΑααααΑΑαααααααααααΑΑΑααααααααααααΑΑΑαΑΑαΑΑΑαΑαααΑααααααααα
- Τι έγινε αγόρι μου; (η μαμά) Όλα καλά;
- Ναι μαμά (η κλασική απάντηση)...
Σταματάω (pause) τον συγχρονισμό και μπαίνω από τον Chrome στο λογαριασμό στο σύννεφο. Ευτυχώς έχω προλάβει, έχει καταστραφεί μόνο ένα 10 - 20 % από τα αρχεία μου (αντικαταστάθηκαν από τα αντίστοιχα κρυπτογραφημένα του σκληρού δίσκου).
- Φίλιππε αγόρι μου έλα, τρώμε... (η μαμά)
Βάζω το Kasperseky να ψάξει όλο το δίσκο (με το google drive σε κατάσταση pause) και πάω για φαγητό μιας και όταν φωνάζει η μαμά για φαγητό δε πα να υπολογίζεις την τροχιά εκτόξευσης πυραύλου προς τη σελήνη, θα πρέπει να διακόψεις και να πας...
Όταν γυρνάω το μηχάνημα έχει κάνει για κάποιον ακατανόητο λόγο επανεκκίνηση και η επιφάνεια εργασίας απλώνεται φαρδιά-πλατιά μπροστά μου (εννοείται ότι τα XP δεν ζητούν κωδικό πρόσβασης για να μπεις στο λογαριασμό σου, εξάλλου τι χρειάζεται ο κωδικός που λένε και οι λάτρεις τους), η εφαρμογή google drive έχει εκκινήσει ξανά και με χαρά με ενημερώνει ότι έχει συγχρονίσει όλα τα αρχεία μου.
Ξανά-μπαίνω έντρομος στο cloud του google drive και βλέπω Βατερλό. Όλα τα αρχεία μου είχαν αντικατασταθεί από τα κρυπτογραφημένα από τον ιό. Αυτή τη φορά δεν είχα δύναμη ούτε καν να ουρλιάξω...
Αρπάζω το τηλέφωνο και παίρνω την Ελίνα (σύζυγος, ευτυχώς πληροφορικός και ακόμη ευτυχέστερα backup-freak) που βρίσκεται στο σπίτι στη Θεσσαλονίκη.
- Έχεις τον υπολογιστή ανοιχτό;- Τι συμβαίνει;- Πες μου έχεις τον υπολογιστή ανοιχτό;- Όχι- Μην τον ανοίξεις για κανένα λόγο...
και της εξηγώ ότι η μόνη μου ελπίδα είναι τα αρχεία που βρίσκονται τοπικά, στον σκληρό δίσκο, στον φάκελο της εφαρμογής google drive του σταθερού υπολογιστή (της Θεσσαλονίκης) τα οποία δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συγχρονιστούν από μόνα τους με αυτά του cloud.
Η Ελίνα αποσυνδέει όλα τα καλώδια του ιντερνετ, παίρνει backup του φακέλου στην επιφάνεια εργασίας του desktop, στο laptop, στο netbook, στο tablet, στον εξωτερικό σκληρό και σε τρία φλασάκια (back-up freak δεν σας είπα;) και ξεκινάει να μεταφέρει από τον φάκελο (με drag and drop) μέσα από τον Google Chrome τα αρχεία και τους φακέλους στο Google Drive στο σύννεφο.
Ωραία, τελειώσαμε, σκεφτήκαμε και οι δύο και την επόμενη μέρα επιστρέφω Θεσσαλονίκη, κάνω κανά δυο τρεις δοκιμούλες και μένω με την εντύπωση ότι όλα είναι ΟΚ...
Όλα καλά μέχρι την Κυριακή που μας πέρασε όταν έψαξα τα ερωτηματολόγια
της έρευνας για τα MOOCs στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (για την οποία δουλεύω τα τελευταία τρία χρόνια) στην οποία μάλιστα μπορεί και να είχατε συμμετάσχει κιόλας...
Κάνοντας κλικ στο αρχείο έπαιρνα ως απάντηση ότι το αρχείο δεν υπάρχει. Κλικ σε άλλο αρχείο, τα ίδια, σε άλλο, τα ίδια... Τι είχε συμβεί; Όλα τα αρχεία που είχαν δημιουργηθεί από εφαρμογές του Googgle Drive στο cloud (Google Docs, Google Sheets, Google Forms, κλπ) με το που βγήκαν από τον φάκελο της εφαρμογής του Google Drive (το υποτιθέμενο backup) μετατράπηκαν ουσιαστικά σε links χωρίς περιεχόμενου και δείχναν στο πουθενά.
146 ερωτηματολόγια αρχής και 64 ερωτηματολόγια τέλους χάθηκαν (μαζί με πολύ υλικό ακόμη) αλλά κυρίως τα ερωτηματολόγια ήταν που...
Η δουλειά μιας ολόκληρης χρονιάς, η προετοιμασία των βιντεοδιαλέξεων, των ασκήσεων, των τεστ, οι συζητήσεις στο φόρουμ, τόσες και τόσες ώρες για να συγκεντρώσω τις απόψεις των μαθητών για τα MOOCs στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέσα σε αυτά τα δύο ερωτηματολόγια και αυτά απλά χάθηκαν. Σκέφτηκα τις 250-300 ώρες δουλειάς στις διακοπές του Πάσχα με τον ήλιο να καίει έξω (πάμε ρε μαλάκα για έναν καφέ), μακριά από την οικογένεια μου (μπαμπά πότε θα έρθεις;) τα ξενύχτια (πότε θα κοιμηθείς ρε αγάπη μου), τις τόσες άλλες κλεμμένες ώρες από σκόρπιες μέρες (μπαμπά έλα να παίξουμε), το στομαχόπονο από το άγχος (παιδί που πότε επιτέλους θα σταματήσεις να διαβάζεις;), τους καφέδες, τις καρτέλες λαπραζόλ και ιμπουτίν που έχω καταναλώσει για στομαχικά θέματα, τον γαμημένο χρόνο που στέρησα από τους άλλους και από τον εαυτό μου και λίγο πριν βάλω τα κλάματα σηκώθηκα, πήγα στον υπολογιστή και ξεκίνησα να περιγράφω το πρόβλημα μου σε μία φόρμα της Google. Συμπλήρωσα από κάτω το τηλέφωνο μου και πάτησα Send.
Σχεδόν ταυτόχρονα χτύπησε το τηλέφωνο και στην άλλη άκρη της γραμμής άκουσα τον Kevin από τις Φιλιππίνες (από το Support Center της Google) να μου λέει ότι θα προσπαθήσει μέχρι να κλείσουμε το τηλέφωνο να δώσει λύση στο πρόβλημα μου...
Του εξήγησα όσο καλύτερα μπορούσα χωρίς πολλές ελπίδες, με έβαλε αναμονή, μουσικούλα...
Κάναμε μια δοκιμή με κάτι, τζίφος. Με ξανά-έβαλε σε αναμονή, μουσικούλα...
Ξαναδοκιμάσαμε κάτι, ξανά τζίφος. Με ξανά-έβαλε σε αναμονή, μουσικούλα...
Με τα πολλά και αφού κατάλαβε τι ακριβώς είχε συμβεί μου είπε ότι η Google (ή τέλος πάντων αυτός που εργάζεται για αυτήν) μπορεί να επαναφέρει τα δεδομένα μου μέχρι και πριν 25 ημέρες, δηλαδή τα δεδομένα μου όπως ήταν στις 11 Αυγούστου, μία ημέρα μετά από την καταστροφή.
- Πλάκα με κάνεις Kevin, ξεστόμισα...- What?- OK, proceed...
και σταύρωσα τα δάχτυλα μου όσο ο Keniv έκανε restore ενώ ταυτόχρονα έλεγα από μέσα μου το
"Κύριε εισάκουσον την προσευχή μου..." (δεν κάνω πλάκα...)
Τα 2-3 λεπτά που ο Kevin έκανε το restore πέρασαν από το μυαλό μου όλες (και ήταν πολλές) οι προσπάθειες επαναφοράς κατεστραμμένων αρχείων από αποθηκευτικά μέσα που κατά καιρούς έχω κάνει, τόσο για μένα όσο και για φίλους και γνωστούς (και έχω πολλούς) και ήταν όλες τους, μα όλες τους ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΕΣ...
We are ready, είπε ο Kevin και άνοιξα τον Chrome στο Google Drive, προετοιμασμένος για την ψυχρολουσία.
Άραγε πως θα που ανακοινώσει ότι τελικά τα δεδομένα που ανακτήσαμε είχαν πρόβλημα; Θα πει κάτι σαν
"I am sorry but as i told you the restoration process is not guranted 100%. We didnt recover your questionaires but we restored this recipe for making pastitsio, is ti OK?" ή θα χρησιμοποιήσει κάτι πιο φιλικό;
Με αγωνία ανοίγω τον φόλντερ, του φόλτερ, του φόλντρερ και βλέπω μέσα το αρχείο με το πολυπόθητο όνομα "2016 - Ερωτηματολόγια Αρχής" κάνω διπλό κλικ και εμφανίζονται τα δεδομένα και η Ελίνα βάζει τα κλάματα και εγώ αρχίζω να ευχαριστώ τον Kevin στα Ελληνικά ρίχνοντας και μερικά μπινελίκια και πολλές ευχές και διάφορα άλλα που δε θυμάμαι...
Εξηγώ στον Kevin τι ακριβώς σώσαμε και δείχνει να συμμερίζεται τη χαρά μας.
Δηλώνω ότι είμαι διατεθειμένος να συμπληρώσω ότι φόρμα / έπαινο χρειαστεί και το παιδί μου λέει οτί απλά έκανε τη δουλειά του (για 1-2 δολάρια την ώρα σκέφτομαι). Επιμένω, δεν υπάρχει λόγος μου λέει. Άρε Kevin να μη μπορώ να πάρω το αεροπλάνο να ρθω να σε φιλήσω...
Στην έρευνα / αξιολόγηση που ακολούθησε είπα (σε ηχογραφημένο μήνυμα) τα καλύτερα για τον Kevin, και ότι ουσιαστικά μου γλύτωσε ένα χρόνο δουλειάς (που θα έπρεπε να τον ξανα-ρίξω από την αρχή) μπορεί να πάρει και προαγωγή με τόσα που είπα ;-) του αξίζει...
Συμπεράσματα από την όλη ιστορία:
- Ποτέ ξανά δε χρησιμοποιώ "ξένο" υπολογιστή για σοβαρή δουλεία
- Ποτέ ξανά XP (ουστ)
- Ποτέ ξανά υπολογιστής χωρίς anti-virus
- Ποτέ ξανά εφαρμογές αυτοματοποιημένου συγχρονισμού (ειδικά για ευαίσθητα δεδομένα)
- Ακόμη και όταν νομίζεις ότι έχεις πάρει backup μπορεί τελικά να μην έχεις πάρει
- Δες το προηγούμενη συμβουλή και πάρε ένα δεύτερο backup
- Ζήτω ο Kevin
- Σας αγαπώ όλους :-)
.jpg)
.jpg)
