MOOCs: Λιγότερη επικοινωνία και περισσότερη παιδαγωγική παρακαλώ!
Χαιρετίσαμε με μεγάλο ενθουσιασμό και με πολλά άρθρα την άφιξη των μαζικών διαδικτυακών και δωρεάν μαθημάτων ως την πιο ελπιδοφόρα σελίδα στη σύγχρονη εκπαίδευση.
Το παρακάτω άρθρο που διαβάσαμε και μεταφράσαμε από την ιστοσελίδαThot cursus, γράφτηκε από την Christine Vaufrey με αφορμή ένα εκτενές άρθρο του Sir John Daniel, πρώην προέδρου του βρετανικού ανοιχτού πανεπιστημίου (Open University). Σε αυτό εξετάζει με εποικοδομητική κριτική ματιά την εκπαιδευτική αξία αυτών των πρωτοβουλιών υπό το φως της πολυετούς εμπειρίας σε θέματα μάθησης εξ αποστάσεως και εκπαίδευσης ενηλίκων. Αξίζει να το διαβάσετε.
H πρωτοφανής επιτυχία των Moocs (Massive open online course) πρέπει να είναι πικρή για όσους μόχθησαν δεκαετίες τώρα για την παραγωγή μαθημάτων υψηλής ποιότητας εξ αποστάσεως.
Με μια κίνηση ματ, τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της Βορείου Αμερικής έδωσαν ελεύθερη πρόσβαση μέσα από ειδικές πλατφόρμες, σε χιλιάδες μαθήματα on-line, ενώ δηλώνουν περήφανα ότι στοχεύουν σε ένα δισεκατομμύριο διδασκομένους.
Όμως τα Πανεπιστήμια αυτά δεν ασχολούνται με το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα των διδασκομένων. Ούτε έχει σημασία αν μόνο το 5 με 10% απ’αυτούς φτάνουν μέχρι το τέλος των μαθημάτων. Ούτε ακόμα ασχολούνται να αναγνωρίσουν την προσπάθεια εκμάθησης που καταβάλλεται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, καθώς δεν απονέμει οποιαδήποτε πανεπιστημιακή πίστωση εις αντάλλαγμα μιας εξέτασης στο τέλος των μαθημάτων, αλλά δίνει μόνο ένα πιστοποιητικό που μόνο οι πιο τυχεροί και πιο πλούσιοι -του EdX και της Coursera- θα μπορούν να ανταλλάξουν με πραγματική πιστοποίηση (credits) για το πτυχίο τους.
Πανεπιστήμια πιο γνωστά για την έρευνα τους παρά για τη διδασκαλία τους
Αυτή η αναιδής άνεση επιβεβαιώνεται επίσης από την παραδοσιακή -για να μην πούμε απηρχαιωμένη- παιδαγωγική προσέγγιση που υιοθετείται από τα πανεπιστήμια των προγραμμάτων αυτών. Πρόκειται για απλή μεταφορά περιεχομένου μέσω κειμένων τύπου ευρετηρίου ή βίντεο των 15 λεπτών, σε συνδυασμό με κουίζ και άλλες απλές ασκήσεις αξιολόγησης. Εξαφανίστηκε όλη η προηγούμενη προσπάθεια προσεκτικής εκπόνησης διαδικτυακών ποιοτικών μαθημάτων, όπου ο διδασκόμενος αναγνωρίζεται ως ύπαρξη, μπορεί να συμμετάσχει σε πολλαπλές ανταλλαγές και έχει πρόσβαση στο περιεχόμενο σε ποικίλες μορφές!
Προφανώς, ο Sir John Daniel, πρώην πρόεδρος του βρετανικού ανοιχτού πανεπιστημίου Open University και ένθερμος οπαδός των ελεύθερων εκπαιδευτικών πόρων (Open Educational Resources), δεν συμπαθεί ιδιαίτερα τα xMoocs όπως διαγράφονται σήμερα. Ένα μεγάλο και πρόσφατο άρθρο το πιστοποιεί. Με τίτλο «Making Sense of Moocs : Musing in a Maze of Myths, Paradox and Possibility«, το άρθρο προσπαθεί να σπάσει την ασπίδα ενθουσιασμού που περιέβαλε την ανακοίνωση της ανάμιξης των πιο φημισμένων αμερικανικών πανεπιστημίων στην παραγωγή των Moocs, καπαρώνοντας συγχρόνως ένα ακρώνυμο που κρύβει μια εντελώς διαφορετική φιλοσοφία της εκμάθησης και της εκπαίδευσης και ονομάζονται πλέον cMoocs.
Ο Sir John Daniel εκφράζει μια ισχυρή πεποίθηση:
δεν γινόμαστε παραγωγοί ποιητικών διαδικτυακών μαθημάτων απλώς επειδή το επιθυμούμε.
Έχει και μια δεύτερη πεποίθηση :
τα πανεπιστήμια που σήμερα εμπλέκονται στην μαζική παραγωγή xMoocs έχουν χτίσει την φήμη τους πάνω στις εξαιρετικές ερευνητικές εργασίες μάλλον παρά στην ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχουν.
Προσκαλεί τον αναγνώστη του άρθρου του να δει τι συμβαίνει πέρα από τς πλατφόρμες EdX ή Coursera, σε ό,τι αφορά την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Σε χώρους όπου το κύριο μέλημα είναι το ποσοστό επιτυχίας των διδασκομένων και το ποσοστό απόκτησης διπλώματος. Σε τόπους όπου ομάδες ολόκληρες συναγωνίζονται για τη δημιουργία διαδικτυακών μαθημάτων που τηρούν τους διεθνείς κανόνες ποιότητας.
Ένα σχήμα μάθησης εν τη γενέσει
Ο Sir John Daniel δεν απορρίπτει τα Μοocs μονομιάς. Απ’τη μια, σημειώνει στο (περιθώριο) τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ των xMoocs, που χτίστηκαν με βάση τα παραδοσιακά μοντέλα προκαθορισμένων μαθημάτων, προσαρμοσμένα στους διδασκομένους, και των cMoocs που πειραματίζονται με πραγματικές εναλλακτικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις απόκτησης γνώσης μέσα από ανταλλαγές ον λάιν και με βάση την παραγωγή πρωτότυπου περιεχομένου από τους συμμετέχοντες. Απ” την αλλη, προβλέπει ότι καθώς ο αριθμός των Moocs θα αυξάνεται, ο ανταγωνισμός θα κάνει την εμφάνισή του και η πραγματική ικανοποίηση των διδασκομένων, όχι μόνο από άποψη πρόσβασης στο περιεχόμενο αλλά κυρίως σε επίπεδο πραγματικής εκμάθησης και όσον αφορά στη λήψη πτυχίων, θα κάνει τη διαφορά. Με ένα fair playεντελώς βρετανικό, ο Daniel υπενθυμίζει ότι οι βλέψεις του MIT και του Stanford ήταν, κατά το άνοιγμα των xMoocs, να αναλύσουν το πώς οι νέες τεχνολογίες επιδρούν στην εκμάθηση και πώς μπορούν να βελτιώσουν την εκπαιδευτική πρακτική. Τα μίντια πήραν το πάνω χέρι μετά, ιδιαίτερα στα γραφεία επικοινωνίας αυτών των πανεπιστημίων, τάζοντας παγκόσμια πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση χάρη στα Moocs, χωρίς κάν να έχουν κάνει την πρώτη αξιολόγηση της διάδοσής τους σε μια κλίμακα που μέχρι τώρα δεν έχουμε φτάσει ποτέ.
Χωρίς αμφιβολία, οι παραγωγοί των Moocs θα βελτιώσουν τις εφαρμογές τους, και τα πανεπιστήμια και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα αναγκαστούν να ακολουθήσουν. Αυτό επιτάσσει να βρούμε ένα οικονομικό μοντέλο παραγωγής που επιτρέπει στην αρχή της διαδικασίας μια εκπαιδευτική σύλληψη υψηλής ποιότητας. Ο Sir John Daniel δίνει το παράδειγμα μιας τέτοιας πρότασης πολύ λιγότερο γνωστής από τα xMoocs του ΜΙΤ, αλλά που επέτρεψε σε πολλά αμερικάνικα κρατικά πανεπιστήμια να προσφέρουν ποιοτικά μαθήματα στο διαδίκτυο και με χαμηλό κόστος για τους φοιτητές. Η Academic Partnerships είναι μια σύμπραξη δημοσίου-ιδιωτικού τομέα, στο πλαίσιο της οποίας μια τράπεζα χρηματοδοτεί την όλη προσπάθεια διαδικτυακής παροχής μαθημάτων και παρακολούθησης των φοιτητών από εξειδικευμένο προσωπικό και με στόχο να αποτρέψει τον αριθμό εγκατάλειψης σπουδών καθ’όλη τη διάρκεια της εκπαίδευσης.
Θα μας άρεσε τέτοιες πρωτοβουλίες να αφορούν και τα cMoocs, που έχουν χωρίς αμφιβολία πολλά προτερήματα σε όρους παιδαγωγικούς αλλά υπολείπονται πόρων, με εξαίρεση τα πρωτοποριακά καναδέζικα πανεπιστήμια.
Δεν έχουμε ακόμα τελειώσει με το θέμα των Moocs.
Αλλά μήπως να τα αντιμετωπίσουμε όπως είναι : παιδαγωγικοί πειραματισμοί, προϊόντα εν τη γενέσει τους, που από εδώ και στο εξής μας επιτρέπουν να φανταστούμε ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον για την ανώτατη παιδεία, εντός και εκτός των ακαδημαϊκών τειχών. Μένει τώρα η εμπειρία και οι πολλές πρωτοβουλίες που αποκομίστηκαν με τα χρόνια σε θέματα μάθησης εξ αποστάσεως και εκπαίδευσης ενηλίκων να αξιοποιηθούν, προς όφελος πάντα των διδασκομένων.
Η μετάφραση είναι της Φαίδρας Σίμιτσεκ
